Mantel MEE maakt gebruik van cookies

Door gebruik te maken van dit e-magazine, geef je aan akkoord te zijn met het gebruik van cookies.

Sluiten
Foto Rivaszorggroep Omgevingszorg,  Hetty en Willeke
Thuisgevoel is dat je mag zijn wie je bent

Interview met een deskundige

‘Moet je niet werken vandaag?’ Mijn antwoord: ‘Nee, ik ben vandaag gezellig bij u op bezoek’. Wanneer een bewoonster dit vraagt, denk ik op dat moment: 'Oké, u voelt zich nu echt thuis. Wat fijn!’. Dit is waar Willeke Klootwijk mee te maken heeft. Zij is omgevingszorgcoach bij Rivas Zorggroep, locatie Tiendwaert. 

Wat is omgevingszorg?

Binnen Rivas Zorggroep wordt er met omgevingszorg gewerkt. Omgevingszorg is het bewust zijn van wat er gebeurt in de hersenen van iemand met een beschadigd brein. Bijvoorbeeld iemand met dementie. Wanneer je weet hoe de hersenen van iemand met een beschadigd brein werken, kun je hier rekening mee houden en dit op een positieve manier beïnvloeden. Denk hierbij aan de inrichting van ruimtes, bejegening, dagstructuur en dagbesteding. Je creëert een gunstige omgeving voor iemand met een beschadigd brein. Zo voelt deze persoon zich prettig, begrepen en veilig. 

Hoe ziet omgevingszorg er in de praktijk uit?

Wij vroegen Willeke Klootwijk en Hetty Klop wat het begrip ‘thuis voelen’ voor hen betekent en hoe omgevingszorg hieraan bijdraagt. ‘Het thuisgevoel betekent voor ons dat je er mag zijn én dat je mag zijn wie je bent. Je moet je gehoord en gezien, prettig en veilig voelen. Omgevingszorg ondersteunt het thuisgevoel. We brengen structuur in de dag aan en kijken per persoon wat iemand nodig heeft en waar de behoeften liggen.’ 

‘We proberen de omgeving zo herkenbaar mogelijk te maken’, leggen Willeke en Hetty uit. ‘De kamer wordt vaak met eigen spullen en foto’s ingericht. Soms wil de familie nieuwe meubels kopen. Wij adviseren dan om dat niet te doen, omdat dat voor onrust kan zorgen. Daarnaast plaatsen wij meubels zoveel mogelijk zoals het thuis stond.’Ze geven een voorbeeld uit de praktijk. ‘Er was een mevrouw die moeilijk sliep en moeilijk uit bed kwam. Na observatie kwamen wij erachter dat het bed heel anders stond dan thuis, ook het kussen lag aan de verkeerde kant. Na onze aanpassing naar de oude thuissituatie was er niks meer aan de hand.’
 
‘Wij vinden het ook erg belangrijk dat iemand zijn of haar gewoonten kan behouden. Over deze gewoonten gaan wij in gesprek met familieleden en naasten. Dit doen wij ook als wij bepaalde patronen of gedragingen signaleren.’Familieleden krijgen ook uitleg over het beschadigde brein. ‘Familieleden leren begrijpen waarom wij bijvoorbeeld met een dagstructuur werken. Nabijheid en samenwerken met de familie vinden wij erg belangrijk. We zorgen mét elkaar voor onze bewoners. Daarbij is het netwerk (familie, andere naasten en vrijwilligers) erg belangrijk, zeker met zicht op de toekomst. We proberen per bewoner echt te kijken op welke momenten de nabijheid van naasten het meest gewenst is.’

Hoe kan omgevingszorg de mantelzorger ondersteunen?

Omgevingszorg kan ook structuur aan een (over)belaste mantelzorger in de thuissituatie bieden. Wanneer je de dag in blokjes van inspanning en ontspanning verdeelt, krijg je een ritme in de dag. Ook hebben de activiteiten dan een duidelijk begin en een eind. Je creëert een beleving rondom de activiteit. De zorgvrager ervaart meer rust en dit heeft weer invloed op de mantelzorger.’

Daarnaast stimuleert omgevingszorg de zelfredzaamheid van een persoon. ‘Wanneer handelingen niet worden overgenomen, maar klein worden gemaakt zodat iemand het overzicht heeft, blijven mensen langer actief. Je geeft iemand een stukje regie en eigenwaarde terug. Zo laten wij bewoners zelf kiezen tussen 2 of 3 overzichtelijke opties en maken het visueel. Bewoners die bepaalde handelingen zoals aardappels schillen niet meer wilden doen, pakken dat soms bij ons weer op, omdat er bij ons de ruimte en begeleiding voor is.’

'De dochters waren bang dat moeder in een kelder zou worden geplaatst'

‘Naasten hebben vaak geen idee hoe een verpleeghuis eruit ziet en wat zij zich erbij moeten voorstellen. Laatst waren er twee dochters bij ons in huis. Hun moeder zou naar Tiendwaert verhuizen en zij wilden kijken waar moeder terecht zou komen. De dochters waren bang dat moeder in een kelder zou worden geplaatst, maar toen zij de omgeving zagen, schoten zij van vreugde vol. Op dat moment beseften zij dat het huis niet klinisch was, dat hun moeder niet werd weggestopt, maar dat moeder in een warme huiselijke omgeving terecht zou komen. Een omgeving waarbij bewoners eventueel om 16.00 uur een wijntje kunnen drinken zoals thuis. Verpleeghuizen staan er vaak voor open om familieleden te ontvangen en rond te leiden, maak daar gebruik van!’.

Foto Rivaszorggroep Omgevingszorg,  Hetty en Willeke

Tips voor mantelzorgers

Andere tips die wij vanuit de omgevingszorg graag willen meegeven, zijn:

• Zet stoelen met de rugleuning richting de muur. Mensen met een beschadigd brein kunnen niet meer inbeelden wat er achter hen gebeurd. Alle prikkels zorgen dan voor onrust.
• Haal overbodige prikkels en spullen weg.
• Breng contrast aan in kleuren.
• Dwing niet, zeg eerder dat iets ‘mag’ dan ‘moet.’ Dat kan soms echt goed werken.
• Benader iemand niet van achteren en wacht eerst totdat je oogcontact hebt gemaakt.

• Stap in hun belevingswereld en voorkom discussies.
• Ga iedere dag even naar buiten. Dit bevordert ook het slaapritme.
• Plan na de lunch een rustmoment en onderneem rond 15.00 à 16.00 uur weer iets actiefs.

En tot slot: ‘Je kunt het niet alleen. Vaak is er echt wel iemand die jou wil ondersteunen. Al is het maar in de ‘kleine dingen’. Soms kan dat juist beter iemand zijn die jouw naaste niet of niet zo goed kent.  Probeer ook vast te houden aan de mooie (misschien klein lijkende) momenten, die juist nog heel waardevol kunnen zijn.’